Blijf betrokken

Sexting = seksueel getinte beelden (foto’s of filmpjes) en berichten maken, ontvangen, verzenden en delen via een smartphone, tablet of andere digitale media.

Het is voor tieners vaak een manier om te experimenteren met seksualiteit. Daar is helemaal niets mis mee, mits het gebeurt binnen een vertrouwde relatie, de beelden met toestemming gemaakt zijn en deze niet verder gedeeld worden met anderen. Worden de beelden toch zonder toestemming met anderen gedeeld, dan wordt sexting problematisch.

Het proces waarbij een meerderjarige online contact zoekt met een minderjarige en hem of haar manipuleert met het oog op seksueel contact, wordt ‘grooming’ genoemd. Groomers gaan heel sluw te werk. Ze trachten een vertrouwensband op te bouwen met het kind door interesse te tonen, complimentjes te geven om zo geleidelijk aan over te gaan tot seksueel getinte vragen en handelingen. Grooming kan zowel tot online (bijv. via de webcam, chatberichten, mail, etc.) als offline (via een fysieke ontmoeting) seksueel geweld leiden. Bovendien kan de groomer beeldmateriaal aanmaken of verspreiden waardoor het kind opnieuw slachtoffer wordt. De dader tracht zijn eigen risico in te perken door zo weinig mogelijk over zichzelf vrij te geven en het kind aan te moedigen om hun chatvriendschap te verzwijgen onder het mom dat dit “ons geheimpje” is.

Bij sextortion of seksuele afpersing raken slachtoffers online bevriend met de dader die zich vaak voordoet als leeftijdsgenoot, maar in werkelijkheid gaat het om criminele bendes. Na verloop van tijd krijgen de gesprekken een seksuele wending en overhaalt de crimineel het slachtoffer om intieme beelden van zichzelf door te sturen. Er wordt gedreigd om de beelden openbaar te maken als het slachtoffer niet snel met nieuwe beelden of geld over de brug komt. Sextortion is strafbaar, het gaat hierbij zowel om oplichterij als om afpersing.

Er bestaan allerlei vormen van cyberpesten. Cyberintimidatie of cybergeweld betekent dat er bewust, gedurende lange tijd en met kwaad opzet woorden of beelden online worden gebruikt om het welzijn van iemand te schaden. Uit onderzoek blijkt dat cyberpesten bij kinderen het meeste voorkomt aan het einde van hun lagereschooltijd en het begin van het middelbaar, als ze 11 of 12 jaar zijn, en zich over alle tienerjaren uitstrekt. Het is belangrijk dat je je daarvan bewust bent.

• Ook al is het heel heftig voor jou, probeer kalm te blijven. Ga een rustig en open gesprek aan met jouw kind. Blijf je kind steunen.
• Veroordeel jouw kind niet. Iemand anders stelde strafbaar gedrag, jouw kind treft geen schuld.
• Ga niet in op pestboodschappen of bedreigingen.
• Verzamel alle bewijzen die je kan vinden (screenshots, chatgesprekken, e-mail, bankgegevens bij sextortion,…).
• Meld dingen die je offline gehaald wil zien op de website of het sociale media-platform in kwestie.
• Bel Child Focus op 116 000, 24/7.
• Je kind kan hulp en steun van leeftijdsgenoten vinden op www.cybersquad.be

De filmpjes van challenges verspreiden zich vaak snel online of gewoon doordat iedereen de filmpjes deelt met zijn vrienden. Vaak doen jongeren mee omdat ze nieuwsgierig zijn of gewoon voor de fun. Sommigen doen mee voor de kick of om over hun eigen grenzen te gaan. Weer anderen doen mee omdat hun vrienden het doen. Challenges kunnen grappig en leuk zijn. Iets doen dat buiten je comfortzone ligt of iets doen wat je vrienden niet durven, dat geeft adrenaline. Maar wat als deze uitdagingen een gevaarlijk karakter gaan aannemen? Wat als iemand zich onder druk voelt staan door de groep? Het is belangrijk om kinderen en jongeren weerbaar te maken en kritisch te laten nadenken over alles wat hun pad kruist. Leer aan je kind om over de volgende punten na te denken:

• Volg je buikgevoel : voel je je er niet comfortabel bij, of voel je je onder druk gezet? Doe het dan niet.
• Denk altijd zelf na voordat je aan een challenge meedoet. Wat kunnen de gevolgen zijn?
• Als een challenge onschuldig en leuk is, kun je er veel plezier aan beleven. Enjoy!
• Als een challenge gevaarlijk is: doe het dan niet. Je zet je leven toch niet op het spel voor een stomme uitdaging die iedereen morgen weer vergeten is?
• Komen er andere mensen voor in je filmpje? Vraag dan toch eerst even of ze het oké vinden voor je het gaat delen online.

Hoe omgaan met die angst dat je reputatie van de ene op de andere dag schade kan oplopen?

• Leg je tiener uit dat hij of zij in een tijdperk leeft waarin alles wat je doet of zegt voor iedereen zichtbaar is zodra je het online post. Goed nadenken voor je iets post is dus de boodschap.
• Je doet er goed aan om niet alles zomaar te posten: bespreek met je kind hoe belangrijk het is om de privacy van iemand anders te respecteren, en ook niet alles van jezelf prijs te geven. Mag iedereen deze post zien? Ga ik er later nog achterstaan?
• Maak het niet erger dan het is, maar wijs je kind wel op de complexe situaties waarin het soms verzeild kan geraken, zowel online als offline.
• Niets is definitief en onherstelbaar: iemands online reputatie kent de hele tijd hoogtes en laagtes. Wat vandaag geldt, geldt daarom niet noodzakelijk morgen.

Privacy is belangrijk online. Leer jongeren op een goede manier omgaan met hun privacy en die van anderen.

• Privacy begint bij jezelf : denk na wat je online zet en wat niet. Deel niet te veel persoonlijke informatie met een groot publiek. Denk ook na of je over een aantal jaar nog altijd achter deze post of foto zal staan.
• Laat de technologie je helpen : controleer je privacy-instellingen regelmatig en stel ze goed in of pas aan waar nodig ; zorg voor goede paswoorden die je niet deelt met anderen.
• Bewaak ook de privacy van anderen : deel geen dingen van of over anderen zonder dat je eerst hun toestemming gevraagd hebt.

Het internet in het algemeen en sociale netwerksites in het bijzonder zijn dé ideale plek om te praten en communiceren met anderen. En voor jongeren soms ook om nieuwe mensen te leren kennen. Op zich is hier niets mis mee, maar er zijn natuurlijk risico’s aan verbonden. Bij een nieuw online contact weet je immers nooit 100% zeker wie die persoon is die verscholen zit achter een account of chatnaam. Leer jouw kind hier dus op een verstandige manier mee omgaan :

• Zeg hem of haar om altijd wat voorzichtig te blijven met wat hij of zij deelt met iemand die jouw kind enkel online kent. Belangrijk is dat ze zeker niet onmiddellijk heel veel persoonlijke dingen of geheimen onthullen.
• Benadruk dat jouw kind nooit iets mag doen waar het zich ongemakkelijk bij voelt.
• Als jouw kind wil afspreken met iemand die het online heeft ontmoet, zorg er dan voor dat het die persoon ontmoet op een drukke openbare plaats en om eventueel iemand mee te nemen. Leer jouw zoon of dochter ook om met een vertrouwenspersoon over dit soort afspraakjes te praten.
• Leer jouw kind om de webcam niet zomaar aan te zetten.